معرفی موشک های بالستیک

موشک های بالستیک چیست؟

موشک  های بالستیک Ballistic missile به موشک‌هایی‌ می‌گویند
که تا ارتفاع بسیار بالایی اوج می‌گیرند
(که قسمتی از راه با موتور و مابقی راه را با استفاده از نیروی جاذبه زمین
به سمت هدف می‌روند که مانند یک سقوط آزاد
البته با هدایت صحیح است.

موشک‌های بالستیک

معمولاً ارتفاع بسیار بالایی می‌گیرند و برخی از موشک‌های بالستیک
که برد بسیار بالایی دارند حتی از جو زمین نیز خارج می‌شوند
و با استفاده از ماشین ورود مجدد RV به جو بازمی‌گردند.

مهمترین مسئله

موشک های بالستیک

موشک های بالستیک در حقیقت یک ماشین تحویل موشک-مولد،
شامل سیستم رهیابی و محفظه حمل مهمات است
که اساساً علیه اهداف زمینی و سطحی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

انواع گوناگون

موشک‌های بالستیک معمولاً بر حسب برد طبقه‌بندی می‌شوند.
نوع خاصی از

موشک‌های بالستیک وجود دارد
که از زیردریایی‌ها شلیک می‌شود و SBLM نام دارد.
در ساخت موشک‌های بالستیک، مبحث پیشرانه که مشخص‌کننده برد

موشک است
مهمترین مسئله محسوب می‌شود و
پس از آن میزان توانایی حمل مهمات که قدرت تخریب آن را افزایش می‌دهد.

تاریخچه استفاده از

موشک‌های بالستیک

اولین موشک بالستیک A-۴ نام داشت که معمولاً
با نام

موشک وی-۲» اصطلاح آلمانی ۲-Vergeltungswaffe
به معنی سلاح انتقامی ۲» شناخته می‌شود
که بین سال‌های ۱۹۳۰ تا ۱۹۴۰ میلادی توسط آلمان نازی
و زیر نظر ورنر فون براون در ورماخت ساخته شد.

اولین پرتاب موفقیت آمیز وی-۲ در سوم اکتبر ۱۹۴۲ بود
و برای اولین بار در تاریخ چهارم سپتامبر ۱۹۴۴ علیه انگلستان استفاده شد.
تا پایان جنگ جهانی دوم حدود سه هزار

موشک وی-۲ از مجموع ۶ هزار

موشک ساخته شده توسط ورماخت،
به سمت کشورهای بریتانیا، هلند و بلژیک پرتاب شده بود.

انواع

موشک‌های بالستیک

موشک‌های بالستیک را می‌توان از نظر بُرد یا کاربرد آن‌ها دسته‌بندی کرد،
که معمولاً آن‌ها را بر اساس بُرد گروه‌بندی می‌کنند.

کشورهای مختلف الگوهای متفاوتی را برای دسته‌بندی

موشک‌های بالستیک به کار می‌گیرند.
دسته‌بندی

موشک‌های بالستیک به شرح ذیل است.

–

موشک های بالستیک تاکتیکی
(Tactical ballistic missile) با میزان بُرد ۱۵۰ تا ۳۰۰ کیلومتر

–

موشک های بالستیک کوتاه برد
( Short-range ballistic missile) با برد کمتر از هزار کیلومتر

–

موشک های بالستیک میان‌بُرد
(Medium-range ballistic missile)با میزان برد بین هزار تا سه هزار و ۵۰۰ کیلومتر

–

موشک های بالستیک دوربرد
(Intermediate-range ballistic missile)با میزان برد سه هزار و ۵۰۰ تا پنج هزار و ۵۰۰ کیلومتر

–

موشک های بالستیک قاره‌پیما
(Intercontinental ballistic missile)با برد بیشتر از پنج هزار کیلومتر

نکته‌ای که باید به آن اشاره شود این است که

موشک‌های بالستیک کوتاه‌برد از توانایی کمتری
در حمل بارهای سنگین برخوردارند؛

لذا به دلیل وجود این محدودیت‌ها عمدتاً از

موشک‌های بالستیک میان‌بُرد،
دوربرد و قاره‌پیما برای حمل بارهای سنگین مانند
سرجنگی پرقدرت استفاده می‌شود و در غیر این صورت پرتاب کردن حجم
کمی از مواد منفجره معمولی توسط موشک‌های بالستیک صرفه اقتصادی ندارد.

از آنجایی که از موشک‌های بالستیک کوتاه‌بُرد
در حمل بارهای سنگین استفاده نمی‌شود و صرفه اقتصادی ندارد،
اما به‌طور بالقوه در درگیری‌های منطقه‌ای به‌دلیل فاصله کم کشورها،
هزینه نسبی کم و سهولت در تنظیمات و پیکربندی،
از نوع کوتاه‌برد

موشک‌های بالستیک استفاده می‌شود.

فناوری

موشک های بالستیک

به گزارش خبرنگار حوزه امنیتی و دفاعی گروه ی خبرگزاری آنا،

موشک‌های بالستیک دارای فناوری پیچیده و خاصی هستند
که این فناوری پیچیده آن را از سایر

موشک‌ها متمایز ساخته است.

موشک های بالستیک بسته به بُردی که دارد از چند ۱۰ هزار متر
تا چند ۱۰۰ کیلومتری از سطح زمین فراتر رفته
و نیم‌کره زمین را در نزدیکی جو یا خارج از جو دور می‌زند
و در نهایت بر روی هدفی که از پیش تعیین شده است،
به‌صورت عمودی و بر روی دماغه آن فرود می‌آید.

موشک های بالستیک می‌تواند بیش از ۱۲ هزار کیلومتر مسافت را طی کند
و این میزان بستگی به نوع موشک و بُرد آن دارد.

در واقع بُرد و سرعت بالای بالستیک‌ها یک مزیت مهم محسوب می‌شود
تا در بخش‌های نظامی و غیرنظامی مانند تحقیقات فضایی از آن استفاده شود.
یک

موشک های بالستیک با سوخت جامد می‌تواند
مسافت ۱۰ هزار کیلومتری را کمتر از یک ساعت طی کند؛
لذا هیچ سلاحی سرعت

موشک‌های بالستیک را ندارد.

عرصه

موشک در ایران

شاید یکی از مهمترین دستاورد‌های دفاعی در ایران که
در سال ۹۸ رونمایی شد و
نوید بخش آینده‌ای روشن را در عرصه بازدارندگی را به همراه داشت
در عرصه موشکی بود. یکشنبه ۲۰ بهمن ماه بود
که با حضور سرلشکر حسین سلامی فرمانده کل سپاه و
سردار امیرعلی حاجی‌زاده فرمانده نیروی هوافضای سپاه،

موشک چابک (رعد ۵۰۰) که برخوردار از نسل جدید پیشران‌ها
و با بدنه غیر فی و کامپوزیت بود رونمایی شد.

استفاده از فناوری بدنه‌های الیاف کربن قابلیت تحمل ۱۰۰ بار فشار
و دمای ۳ هزار درجه سانتیگراد،
دستیابی به موشک‌های بسیار سبک را برای ایران فراهم کرد.

موشک رعد ۵۰۰ از موشک‌های نسل جدید است
که در مقایسه با

موشک فاتح ۱۱۰ با بدنه فولادی،
با یک دوم وزن، اما ۲۰۰ کیلومتر از افزایش برد برخوردار است.

در این مراسم همچنین نیروی هوافضای سپاه از موتور‌های

موشک
با نازل متحرک رونمایی کرد که ترکیب دو دستاورد بزرگ بدنه کامپوزیت»
و نازل متحرک» در

موشک، امکان استفاده از موتور‌های سوخت جامد
را در خارج از جو برای کشورمان فراهم کرد.

با دستیابی به این موفقیت، ساخت ماهواره بر‌های سبک سوخت جامد،

موشک‌های زمین به زمین با سطح مقطع راداری کم و مانور پذیر کردن

موشک‌ها به منظور عبور از سپر موشکی و کاهش هزینه‌ها و افزایش تولید
و کاهش پیچیدگی در تولید و نهایتاً جهش نسلی در

موشک‌ها فراهم شد.

توانایی

موشکی ایران

امروز توانایی

موشکی ایران یک بخش کلیدی و راهبردی از توان نظامی
و دفاعی کشورمان است و با توجه به دشمنان منطقه‌ای
و جهانی و البته تحریم‌های شدید در همه عرصه‌ها بویژه حوزه نظامی
که در جنگ تحمیلی به خوبی برای ملت ما مشخص شد

در حالی که رژیم بعث عراق پیشرفته‌ترین تجهیزات را به راحتی تهیه می‌کرد،
ایران در تهیه ابتدایی‌ترین نیاز‌های دفاعی خود هم با مسائل و مشکلات فراوانی روبرو بود
که بار‌ها توسط مسئولان گفته شده است،
اهمیت این توان

موشکی بیش از پیش مشخص می‌شود.

امروز دیگر توان

موشکی ایران برای همگان ثابت شده
و دشمنان ملت ایران و انقلاب اسلامی به آن اعتراف کرده‌اند
به گونه‌ای که وزارت دفاع آمریکا در گزارشی توان موشکی ایران
را به عنوان بزرگترین نیروی موشکی در خاورمیانه توصیف می‌کند،
توانی که عمدتاً متشکل از موشک‌های کوتاه برد و میان‌برد است.

از این رو، نگاهی هر چند کوتاه به بخشی از توانمندی‌های دفاعی کشور
در حوزه موشک‌های بالستیک خواهیم داشت و دستاورد‌ها
و پیشرفت‌ها در این زمینه را با پیش از انقلاب اسلامی مورد قیاس قرار می‌دهیم.

توان موشکی پیش از انقلاب

۹ خرداد ۱۳۵۱ ریچارد نیکسون» رئیس جمهور آمریکا
به همراه هنری کیسنجر» مشاور امنیت ملی این کشور که به ایران سفر کرده بودند
با محمدرضا پهلوی دیدار کردند.
در نتیجه این دیدار و مذاکرات، شاه اجازه پیدا کرد
که با معافیت از همه نظارت‌ها و محدودیت‌های تسلیحاتی هر گونه سلاح
و تجهیزات نظامی بجز سلاح هسته‌ای را که نیاز دارد
می‌تواند از ایالات متحده آمریکا خریداری کند،

اما با وجود این توافق و قول و قرار‌های میان مسئولان دو کشور
در ۲۷ اردیبهشت ۱۳۵۴ هنری کسینجر در دیدار با محمدرضا پهلوی به او اعلام کرد
فروش موشک زمین به زمین به ایران امکان ندارد
و این موضوع خط قرمز آمریکاست و آمریکایی‌ها تا سال ۱۳۵۷
و پیروزی انقلاب اسلامی حتی راکت‌هایی با برد ۶۰ کیلومتر نیز به ایران نفروختند.

توان

موشکی ایران پس از انقلاب اسلامی

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، ایران دیگر به عنوان یک خریدار
صرف تسلیحات موشکی نبود
بلکه به عنوان بزرگترین قدرت تولیدکننده

موشک‌های بالستیک
و نقطه زن در دنیا شناخته می‌شود که سایر کشور‌ها و
دولت‌ها درخواست خرید تسلیحاتی از ایران را دارند.

نیاز کشور به تجهیزات

موشکی و اهمیت داشتن این فناوری تنها ۱۷ روز
بعد از آغاز جنگ تحمیلی یعنی ۱۷ مهر ۱۳۵۹ و
حمله موشکی رژیم بعث عراق به شهر دزفول احساس شد.

در این روز ارتش عراق با یک فروند

موشک فراگ ۷» دزفول را هدف قرار داد
و ۷۰ نفر از مردم بیگناه این شهر به شهادت رسیدند.

این حملات موشکی به شهر‌ها و مراکز حساس ایران با قدرت از سوی رژیم بعث عراق دنبال شد
به گونه‌ای که تا یکم فروردین ۱۳۶۳ هزار و ۷۰۶ مرتبه این اقدام را تکرار کرد.

قابل توجه است با توجه به اینکه هدف اصلی حملات موشکی رژیم بعث عراق،
شهر‌های ایران بود و در این حملات خونین تعداد زیادی از غیرنظامی‌ها به شهادت می‌رسیدند
هیچکدام از سازمان‌های بین المللی و حتی مسئولان سازمان ملل و
سران کشور‌ها به این اقدامات و جنایات ضد بشری عراق واکنشی نداشتند.

در تیرماه ۱۳۶۳ مسئولان کشورمان به این نتیجه رسیدند
که با استفاده از توان موشکی و با هدف قرار دادن شهر‌های تخلیه شده عراق،
صدام را از حمله به شهر‌ها منصرف کند.
به همین منظور تلاش‌های بسیاری برای خرید موشک آغاز شد،
اما همانگونه که از سوی مسئولان و فرماندهان نظامی بار‌ها اعلام شده است
هیچ کشوری حاضر به فروش تسلیحات نظامی به ایران نبود.

با این وجود در تابستان ۱۳۶۳ سوریه حاضر شد تکنیک‌های آماده سازی و پرتاب

موشک
را به افسران ایرانی آموزش دهد و بعد از آن محمد قزافی حاکم لیبی هم قبول کرد
در اولین مرحله ۸ موشک اسکاد B ساخت کشور روسیه با دو سکوی پرتاب و
خدمه آن را در اختیار ایران قرار دهد.

در سوم آبان ۱۳۶۳، ۱۳ نفر از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با مسئولیت حسن تهرانی مقدم
به صورت مخفیانه و سری به سوریه رفتند
و در تیپ ۱۵۵ موشکی این کشور دوره‌های مختلف را گذرانده
و آموزش‌های لازم را فرا گرفتند.
اگر چه افسران سوری معتقد بودند این آموزش نیازمند ۴۵ دانشجو و
۶ ماه زمان است، اما گروه اعزامی ایران این آموزش‌ها
را تنها طی دو ماه با موفقیت پشت سر گذاشتند.

عراق در ۱۳ اسفند ۱۳۶۳ مرحله جدیدی از جنگ شهر‌ها و
حمله موشکی به ایران را آغاز کرد.

وزارت دفاع ایران نیز در واکنش به این اقدام رژیم بعث عراق در اطلاعیه‌ای عراق را به حمله متقابل تهدید کرد
و ۴۸ ساعت مهلت به آن‌ها داد که از این اقدامات دست بردارند،

اما مسئولان عراقی این موضوع را جدی نگرفتند تا در نهایت اینکه
در سحرگاه ۲۱ اسفند ۱۳۶۳ ایران اولین موشک اسکاد خریداری شده
از لیبی را به سمت عراق شلیک و پالایشگاه کرکوک را هدف قرار داد.

در روز‌های بعد این حملات موشکی ادامه داشت و
۹ موشک دیگر در مناطقی مانند بانک رافدین،
باشگاه افسران، وزارت خارجه و دیگر مناطق حساس عراق شلیک شد.
در نتیجه این حملات

موشکی ایران، رژیم بعث عراق دست از موشک باران شهر‌ها برداشت.
این عملیات و از نتایج آن اولین تجربه موفقیت آمیز ایران در بازدارندگی موشکی بود.

با وجود موفقیت ایران در برابر صدام در این مرحله احتمال اینکه
کشوری حاضر به فروش موشک به ایران نشود می‌رفت.

به همین دلیل در ۱۵ فروردین ۱۳۶۴ با خواست حسن طهرانی مقدم
دو موشک اسکاد خریداری شده تحویل مهندسان صنعتی شد
تا کار مهندسی مع روی آن‌ها صورت گیرد.

بعد از آن بود که قذافی در نتیجه مذاکرات با صدام از همکاری با ایران سر باز زد
و صدام در ۴ دی ماه ۱۳۶۵ با اطمینان از اینکه ایران توان پاسخ ندارد
مرحله جدیدی از حمله

موشکی به شهر‌های کشورمان را آغاز کرد،
اما جوانان ایرانی با وجود قطع همکاری تکنسین‌های لیبایی
با ایران تنها بعد از ۱۷ روز در ۲۱ دی ماه ۱۳۶۵ اولین

موشک اسکاد
با هدایت تیم موشکی سپاه شلیک و به مقر نیروی هوایی عراق
در بغداد اصابت و موجب بهت و حیرت همگان شد.

بعد از آن ایران به سمت کره شمالی و خرید موشک از این کشور رفت و
فناوری ساخت موشک اسکاد را از کره شمالی دریافت کرد.

بعد از جنگ تحمیلی تجربه جنگ شهر‌ها موجب شد ایران تلاش خود
را برای تولید موشک اسکاد افزایش دهد و در ابتدای دهه ۷۰ این زحمات به ثمر رسید
و ایران توانست

موشک شهاب یک را تولید کند، اما برد آن کم بود.

به همین دلیل متخصصان ایرانی تلاش کردند تا

موشک‌هایی با برد بیشتر بسازند
که

موشک‌های شهاب ۲ و ۳ محصول این تلاشند.

مسئله دیگری که در این زمان مطرح شد بحث دقت در هدفگیری موشک‌ها بود.
۵ میلیون ساعت کار برد تا متخصصان ایرانی بتوانند
دقت این

موشک‌ها را افزایش دهند و در این زمان

موشک فاتح ۱۱۰ در
سال ۱۳۸۱ با دقت ۱۰ متر تولید شد.

این گونه بود که ایران توانست پس از دو دهه تلاش راه خود را برای
تولید موشک‌های پیشرفته بومی با برد و دقت لازم هموار کند.

عبور از سیستم‌های دفاعی

موشکی یکی دیگر از مسائل مطرح شده
در توان

موشکی بود که برای دستیابی به این قابلیت می‌بایست

موشک‌ها به سرعت‌های بسیار بالایی دست یابند.

اتفاقی که در نیمه دوم سال ۱۳۸۸ با آزمایش موشک سجیل رخ داد.
این موشک ۲۲ تنی بیش از ۴ کیلومتر بر ثانیه از آسمان بر سر اهداف فرود می‌آید
که بنا بر اعتقاد کارشناسان رهگیری و انهدام آن توسط سیستم دفاع موشکی
یا گنبد آهنین غیرممکن است.

بررسی

موشک ها

در ادامه به بررسی جزئیات

موشک‌های بالستیک
که در سال‌های بعد از انقلاب به دست متخصصان داخلی
و با وجود تحریم‌های تولید شده است می‌پردازیم:

موشک شهاب 1